شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه قمی(م 381)
ابوجعفر بن علی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق از محدثان بزرگ شیعه در سده چهارم است.پدر ایشان از محدثان بنام شیعه و بنا به گفته ی نجاشی ،استاد و سرآمد محدثان حوزه ی قم در عصر خود بوده است.در توقیع شریفی که از سوی امام حسن عسکری(علیه السلام) خطاب به او صادر شد،عباراتی؛همچون(یا شیخی و معتمدی و فقیهی) آمده که حکایت از مقام بلند معنوی و علمی او است.
روزگاری که شیخ صدوق در آن می زیست ، با حاکمیت آل زیاد و آل بویه به عنوان حاکمان شیعی، همزمان بود.از این جهت شیخ صدوق پس از اشتهار، مورد حمایت آنان قرار گرفت.او به دعوت رکن الدین به ری آمد و با احترام همگان، ریاست علمی این شهر را برعهده گرفت.او کتاب عیون اخبار الرضا (علیه السلام) را بنا به درخواست صاحب بن عباد وزیر دانشمند و با کفایت آل بویه نگاشت.
از شاگردان برجسته ایشان می توان شیخ مفید و سید مرتضی را نام برد.
کتاب من لایحضره الفقیه که گاه از آن با عنوان(من لایحضر ) یا (فقیه) یاد می شود، پس از (کافی ) مهم ترین و معتبرترین جامع روایی شیعه است که در آن، روایات مربوط به احکام آمده است که در 4 جلدمنتشر شده است.
در این کتاب مجموعا 5998 روایت در 666باب آمده است که از آن میان 3943 روایت مسند و 2055روایت مرسل(فاقد سند) است.
ایشان در سال 381 هجری در شهر ری وفات یافت و در همین شهر مدفون شد. در سال 1238 هجری در دوران فتحعلی شاه در اثر سیل قبر شیخ تخریب شد و رؤیت بدن و کفن تر و تازه و حنای روی ناخن ها بر عظمت مقام معنوی و علمی شیخ بیش از پیش افزود.
منبع: درسنامه علم حدیث،آقای علی نصیری
